آيا با تغيير در سيره عقلا احکام فقهی نيز تغيير ميکنند؟

يک مساله بسيار مهم در علم اصول مساله سيره عقلاست
سيره عقلا به نحوه حل يک مساله بنا به مشرب رايج عقلا تعريف ميشود. به عنوان مثال يکی از مسائل بسيار مهم در علم اصول مساله حجيت ظهور است. حجيت ظهور به اين معناست که ظواهر قرآن به همان نحو که با عقل عرفی فهميده ميشوند دارای حجت بوده و نميتوان به بهانه وجود معانی باطنی از معنای ظاهری آيه صرف نظر کرد. حجيت ظهور بازگشت به دو دليل دارد: يکی آنکه سکوت معصومين در برابر رفتار اصحاب در برداشت از ظاهر آيات به معنای تاييد اين امر بوده و ديگر آنکه سيره عقلا مويد اين مطلب است. يعنی عقلا تا هنگامی قرينه ای برای دلالت يک متن بر غير معنای ظاهری آن نداشته باشند برای آن معنای ظاهری حجيت قائل هستند.
البته بايد به تفاوت معنای دو اصطلاح عقلی و عقلايي توجه داشت. عقلی بدان معناست که يک امر به لحاظ عقلی بديهی است ولی عقلايي به معنای آن است که يک امر گرچه ممکن است به لحاظ عقلی بديهی نباشد ولی بنابر سيره عقلا به دليل قرين به صحت بودن پذيرفته ميشود.
يکی ديگر از مسائل مهم ديگر در علم اصول مساله حجيت خبر واحد است. حجيت خبر واحد بدان معناست که اخبار ثقه رسيده از معصومين گرچه به حد تواتر نرسيده باشد، دارای حجيت است.
ادله حجيت خبر واحد به سه دسته تقسيم ميشود:
آيه نبا
سيره عقلا
سيره معصومين
در اين ميان آنچه بيش ار سه همه مورد تاکيد اصوليين است همان سيره عقلاست. يعنی بنای عقلا بر آن است که خبر واحد را در صورتی که از يک منبع موثق دريافت بدارند به عنوان دليل موثق ميپذيرند.
ولی يک پرسش بسيار مهم در اين ميان آن است که آيا سيره عقلا در مسائل مهم مانند مساله آبرو و خون نيز چنين است. يعنی آيا عقلا خبر واحد ثقه را در مواردی که به آبرو و جان انسانها بازگشت ميپذيرد همچنان به عنوان حجت ميپذيرند؟
نگارنده تا آنجا که در کتاب اصوليين ديده است هيچ گونه استثنايي در حجيت خبر واحد مشاهده نکرده است.
ولی از سويي عقل سليم بشر امروز در چنين مسائلی حجيت خبر واحد ثقه را نميپذيرد.
در اين ميان شايد علت فوق آن باشد که سيره عقلا بديهی عقلی نبوده از اين رو ميتواند در گذر زمان تحول پذيرد.
بنابراين يک پرسش جدی آن است که آيا تحول در سيره عقلا منجر به تحول در احکام فقهی نميشود.