زمستان سال 84 که به اتفاق مسئول وقت بسيج دانشجويي دانشکده فني ملاقاتي با آقاي دکتر محمدرضا بهشتي عضو هيئت علمي دانشکده‌اي ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران داشتم. محور آن جلسه گرفتن مشورت براي برگزاري سلسله نشست‌هاي علمي-فرهنگي بود.
در اثناي بحث، صحبت آقاي دکتر به کتابي به نام خوابگردها رسيد. پيش‌تر از آن هنگامي که مشغول بحث پيرامون فلسفه‌ي علم با يکي ديگر از اساتيد فلسفه بودم، نام اين کتاب به گوشم خورده بود. آقاي دکتر بهشتي به شدت خواندن اين کتاب را توصيه کرد. البته از آن سال تا به تابستان اخير امکان مطالعه اين کتاب بدست نيامد. بالاخره نسخه تجديد چاپ‌شده‌ي آن توسط انتشارات علمي-فرهنگي به دستم رسيد و مشغول مطالعه آن شدم. گرچه به دليل فشردگي کارها نتوانستم در يک محيط آرام کتاب را بخوانم و از صف انتظار راهور ناجا تا اوقات فراغت اردوي جهادي در بازفت به خواندن اين کتاب گذشت، ولي باز هم بهره‌هاي فراواني از مطالعه آن بردم.
خوابگردها کتابي است با محوريت تحليل نسبت ميان فلسفه و علم طبيعي. اين کتاب با مرور تاريخ نجوم در يونان قديم و نظام هيئت بطلميوسي آغاز مي‌شود. آرتور کوستلر، نويسنده‌ي کتاب به پيدايش نظريه خورشيدمرکزي عالم توسط آريستارخوس در سال‌هاي قبل از ميلاد مسيح و عدم توجه به آن به دليل نوع نظام فلسفي حاکم اشاره مي‌کند. حجم عمده‌ي کتاب به مرور زندگي کپرنيک، کپلر و گاليله مي‌گذرد. از مهم‌ترين تاکيدات کوستلر دراين کتاب آن است که سير دانش نجوم و شکل‌گيري نظريه خورشيدمرکزي عالم نه يک سير آگاهانه، که همچوم حرکتي خوابگردانه بوده است. کتاب با مروري بر دستاوردهاي نيوتن خاتمه مي‌پذيرد.
بخش پايانی کتاب به تحليلی از پيامدهای گسست ميان دين و علم اشاره دارد. گسستی که می‌تواند منجر به بروز بحران‌های مهلک اخلاقی و اجتماعی شود.
خواندن اين کتاب برای علاقه‌مندان فلسفه و تاريخ علم خالی از لطف نيست.
پستها
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر