امروز در اثنای گپ و گفتی دوستانه سخن به اینجا رسید که در حوادث پس از انتخابات بسیاری در اصل کارآمدی اسلام شک کردند. یکی از حاضران در مجلس گفت امروزه خلأ یک مطهری به شدت حس میشود، کسی با اتکای به منابع دینی و فارغ از هیاهوها و تقسیمبندیهای سیاسی از اصل تعالیم اسلام دفاع کند و حساب افکار را از افراد جدا نماید.
آیا در روزگار ما مطهریها از میان رفتهاند یا آنکه امکان ظهور و بروز برای آنها وجود ندارد؟
برای پاسخ به این پرسش باید در شخصیت مرحوم شهید مطهری تأمل کنیم. به این منظور به جای تحلیل شاخصههای فردی مرحوم شهید مطهری ویژگی اساسی افرادی چون مطهری را مرور میکنم. به زعم من ویژگی اساسی نخبگانی چون مطهری آن است که توأم با بهرهمندی از آموزشهای دینی و تعلق خاطر به یک سنت فکری، در یک قالب خاص قرار نمیگیرند. مطهریها آزاداندیشند؛ نه بدین معنا که در پی بخشنامههای حکومتی در کرسیهای آزاداندیشی شرکت میکنند، بلکه جرأت تأمل در بنیادهای مسلم سنتی را دارند که خود بخشی از آن محسوب میشوند. مطهریها اگر روزی علیه رژیم غاصب اسرائیل سخن میگویند، روز دیگر بر سنت دیرپایی میشورند که به جای نظر اسلام پیرامون حجاب زنان، سلیقههای شخصی را مطرح میکند. اینچنین است که مطهریها شایستهی عنوان نخبگی میشوند. نخبگی مرحوم مطهری براساس آئیننامههای ابلاغی بنیاد نخبگان نیست، چه آنکه اساساً نخبگانی چون مطهری هیچگاه در قالبهای رسمی نمیگنجند که حال در شمول آئیننامههای آن قرار بگیرند، نخبگی بزرگانی چون مطهری در همین فراروی از قالبهای متعارف است. مطهری هم سنتی است و هم مدرن و نه سنتی است و نه مدرن. سنتی است چرا که دل در گروی تعالیم الهی دارد و سنتی نیست از آن رو که چهارچوبهای سلیقهای را علی رغم همهی هیمنهی آن هیچگاه به رسمیت نمیشناسد. مطهریها اگر حامی حکومتی نیز باشند، هیچگاه بر خطاهای فاحش آن چشم نمیپوشند، از این رو اگر در اکثر موارد جانب بیاناتشان به نقد مخالف است، در اقلی از موارد جدیترین انتقادات را به حکومتی که خود حامی آن هستند وارد میکنند.
حال میتوان دریافت چرا در جامعهی امروز ما نخبگانی چون مطهری یافت نمیشوند. مسأله آن نیست که مطهریها از میان رفتهاند، بلکه مطهریها امکان ظهور ندارند. چه آنکه متأسفانه در تریبونهای رسمی جمعه و جماعت و صدا و سیما، اغلب در پی کسانی هستند که بخشنامههای رسمی را تئوریزه کنند و کسانی به عنوان صاحب فکر معرفی میشوند که تنها هنرشان تکرار مکررات است، و حاشا و کلا که مطهریها زیر بار چنین اموری بروند. این چنین است که جامعه از وجود نخبگانی چون مطهری محروم میشود و انسانهای کلیشهای بر منابر رسمی مینشینند.
۱۰ نظر:
ممنون
استفاده کردم
حرف های قشنگیه، اینکه مطهری آزاد اندیش بود و...، اما گمان می کنم تعریف شما از آزاد اندیشی متحجرانه است به نحوی که از آزاد اندیشی شما تا تحجر راهی نیست. اینکه فقیهی در مساله ای مثل حجاب چهار کلمه با فقیه دیگر متفاوت سخن بگوید آزاد اندیشی نیست. اتفاقا در تاریخ فقه که تقریبا هر رایی را می توان یافت چنین چیزهایی اصلا به چشم نمی آیند. آزاد اندیشی یعنی اینکه نگران صنف و لباست نباشی که اگر ان دیگری با کت و شلوار بر منبر رفت بر اشوبی و نامه بنویسی و علیه اش بر خیزی. آزاد اندیشی اینکه تنها با چشم فقه دنیا را نبینی، و نخواهی همه چیز را از این فقه بیرون بکشی.
در سالروز شهادت استاد، در جلسه ای نسبتا خصوصی میهمان دکتر علی بودیم. از او پرسیدم اقای دکتر بفرمایید اگر استاد زنده بودند الان چه می کردند؟ تاملی کرد و گفت: نمی شود گفت. پرسیدم: خب بفرمایید اگر بودند چه نمی کردند. تبسمی کردند و گفتند اگر استاد بودند حتما وضع اینگونه نمی شد.
با سلام من فكر ميكنم وجود ناامني اجتماعي باعث شده كه روشنفكران ما منزوي گردند. در حقيقت وقتي حكومت ما از روشنفكران جامعه ميخواهد فقط مجيزگوي آن باشند و نقشي جدي تر براي آنها قائل نيست و دايره قرمزي را ترسيم ميكند كه هيچ كس نبايد آنرا رد كند نبايد انتظار ظهور و بروز طبقه اي بنام روشنفكر (كه بايد جلوتر از جامعه حركت كند و مانند يك طبقه بينابين مردم و حكومت باشد) را داشته باشيم.
با تشكر از شما خوشحال ميشوم به وبلاگ ناچيز و ابتدايي ماهم سري بزنيد و نظري بدهيد. samakoush.blogfa.com
با
سلام چشمتون رو باز کنید و استاد روشنفکر و سرباز امام زمان (عج) حجه الاسلام پناهیان رو ببینید . . . .
سلام علیکم
مثل همیشه استفاده کردم
http://justica.mihanblog.com/post/7
سلام آقا زالی
تا وقتی که امثال شما که باید تمام وقت دانشگاه باشند ماه میاد و میره دانشگاه سر و کله سان پیدا نمیشه وضع همینه!
کی هستید خدمت برسیم؟
به نام خدا
سلام
هیچ بایدی مبنی بر حضور تمام وقت من در دانشگاه وجود ندارد و فقط اساتید تمام وقت موظف به حضور تمام وقت در دانشگا هستند، ثانیا من هفته ای چهار روز در دانشگاه تهران هستم.
مگر حضرت آقا نفرمودند كه استاد مصباح جاي خالي علامه طباطبايي و استاد مطهري را پر كرده اند؟ شما به جاي اينكه بگوييد مطهري زمان وجود ندارد، كمي فارغ از موضع گيري سياسي به دنبال مطهري زمان بگرديد پيدا ميكنيد
بسم الله
به نظر حقیر نیازی نیست فارغ از موضع گیری سیاسی بدنبال مطهری زمان گشت. مطمئنا شهید بزرگوار مطهری، اگر در زمان حال بودند موضع گیری های سیاسی شان مانند آیت الله مصباح بود. علمای بزرگی که در قم هستند چشمشان را روی خطاهای فاحش حکومت نبسته اند بلکه تذکر می دهند، پیگیری می کنند و...
اما هیاهو نمی کنند، انتقادات را به نحوی مطرح می کنند که سازنده باشد
ارسال یک نظر